هر آنچه که باید درباره دندان آسیای بزرگ بدانید
زمان رویش دندان آسیای بزرگ و نحوه مراقبت از آن
کودکان معمولاً تا حدود 3 سالگی تمام 20 دندان شیری خود را در میآورند. وجود این دندانها برای جویدن صحیح غذا و کمک به صحبت کردن ضروری است. مراقبت خوب از همه دندانها و رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان میتواند به محکم و سالم نگهداشتن آنها کمک کند.
سه دندان آخر در فکهای بالا و پایین، دندانهای آسیای بزرگ هستند که با عنوان دندان آسیای بزرگ اول، دوم و سوم یاد میشوند. در اصل بزرگترین و قویترین دندانها هستند و بهدلیل داشتن سطحی بزرگ و با شیارهایی مشخص، در جویدن و آسیاب کردن غذا موثر هستند.
اغلب نوزادان در 14 تا 18 ماهگی، با رویش دندان آسیای بزرگ اول خود در کنار دومین دندان آسیای کوچک مواجه میشوند. با رسیدن کودک به سن 6 تا 7 سالگی، این دندان شیری با یک دندان دائمی جایگزین میشود. بههمیندلیل به آن دندان آسیای ۶ سالگی نیز میگویند.
23 تا 31 ماهگی زمانی است که کودک خردسال رویش دندان آسیای بزرگ دوم را تجربه میکند. تا قبل از 11 تا 13 سالگی، معمولا این دندان شیری نیز جایگزین دندان دائمی میشود.
بزرگسالان دارای 12 دندان آسیای دائمی (شش دندان در فک پایین و شش دندان در فک بالا) هستند، درحالیکه کودکان فقط هشت دندان آسیای بزرگ دارند (چهار دندان آسیای بزرگ اول و دوم در فک پایین و چهار دندان آسیای بزرگ اول و دوم در فک بالا).
معمولاً در سنین 17 تا 25 سالگی دندانهای آسیای بزرگ سوم یا دندانهای عقل بیرون میآیند. البته همه افراد در دهان خود فضای کافی برای رویش این گروه از دندانها را ندارند. گاهی اوقات دندان عقل نهفته میشود، یعنی زیر لثه گیر میکند. این بدان معنی است که فضایی برای رشد ندارد و احتمالاً باید توسط دندانپزشک کشیده شود.
علائم رویش دندان آسیای بزرگ
اصولا نوزادان و کودکان علائم و نشانههای متفاوتی برای رویش دندانهای شیری بروز میدهند. برخی از آنها بدون درد و ناراحتی، رویش تدریجی دندانهای بزرگی مانند دندان آسیای بزرگ اول و دوم را تجربه میکنند، درحالیکه برخی دیگر با درد، ناراحتی و بیقراری زیادی مواجه میشوند. از سایر علائم رایج رویش دندان آسیای بزرگ شیری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم و قرمزی لثه در محل رویش دندان
- تمایل زیاد نوزاد یا کودک خردسال به مکیدن انگشت
- افزایش جریان بزاق و خروج کنترلنشده آن از دهان
- بیاشتهایی اندک
از نظر دندانپزشکان، رویش هرکدام از دندانهای آسیای بزرگ جزئی از روند فیزیولوژیک بدن است و بروز علائمی مانند تب، استفراغ، اسهال و آبریزش بینی طبیعی نیست. در این شرایط احتمال ابتلا کودک به عفونت داخلی وجود دارد و باید به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
روشهایی برای تسکین درد و ناراحتی در زمان رویش دندان آسیای بزرگ
میتوانید جهت کمک به نوزاد یا کودک خردسال خود از تماس مستقیم یا غیر مستقیم کمپرس سرد با لثهها استفاده کنید. جویدن حلقههای لاستیکی مخصوص یا ماساژ لثه با انگشت نیز کمککننده است. اگر فرزند شما بیشازحد بیقرار است، میتوانید برای تجویز داروی مسکن یا ژل بیحسی موضعی به دندانپزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
نحوه مراقبت از دندان آسیای بزرگ شیری یا دائمی
متاسفانه برخی از والدین تصور میکنند که چون دندانهای شیری موقتی هستند، نیاز به مراقبت ندارند. درحالیکه همه بچهها تا قبل از سن بلوغ به دندانهای آسیای بزرگ شیری خود برای جویدن، صحبت کردن و حفظ چینش منظم دندانها نیاز دارند. بههمیندلیل، توصیه میکنیم که در مورد کودک خود به نکات زیر توجه کنید:
- مسواک زدن دو بار در روز
- استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید
- استفاده از نخدندان حداقل یکبار در روز
- داشتن یک یک رژیم غذایی متعادل و اجتناب از مصرف قند اضافی در غذا و نوشیدنی
با توجه به اینکه معمولا حدود 50 درصد از کودکان با پوسیدگی دندانهای آسیای بزرگ مواجه میشوند، توصیه میکنیم حتما برای فلورایدتراپی یا فیشورسیلانت توسط دندانپزشک اقدام کنید. فلوراید یک ماده معدنی است که استحکام دندانها را چندین برابر میکند. فیشورسیلانت نیز با پر کردن شیارهای دندان آسیای بزرگ توسط یک سیمان مخصوص مانع از باقیماندن غذا و تجمع باکتریها در آنها میشود.
اگر با وجود مراقبتهای پیشگیرانه دندان آسیای بزرگ شیری کودک شما قبل از شش سالگی افتاد، او را حتما نزد دندانپزشک متخصص کودکان ببرید تا با نصب وسیلهای به نام فضانگهدارنده بتوان جای خالی دندان شیری را پر کرد. این وسیله عالی اجازه حرکت به دندانهای مجاور نمیدهد و فضا را برای رویش دندان آسیای بزرگ دائمی حفظ میکند. در این شرایط، مطمئنا با رویش نامنظم دندانهای آسیای بزرگ دائمی و نیاز به انجام ارتودنسی مواجه نخواهید شد!
سخن آخر
بنابراین اگر قبل از سن 6 سالگی یا سن بلوغ، دندانهای آسیای بزرگ اول و دوم بهدلیل پوسیدگی خراب بشوند و دندانپزشک مجبور به کشیدن آنها شود، هیچ راهکاری برای جایگزین کردن آنها تا زمان رویش دندانهای دائمی وجود ندارد. مطمئنا این مساله باعث کاهش کیفیت زندگی کودک میشود. بههمیندلیل، معاینه منظم دندانهای شیری کودکان از یک سالگی به بعد توسط دندانپزشک اهمیت زیادی دارد.
